Bodembewerking

Bodembewerking

Hieronder volgen de maatregelen voor de grondbewerking met toelichting over de effecten op soortgroepen.

Minimale grondbewerking
Mechanische onkruidbewerking

Minimale grondbewerking

Minimale grondbewerking is een verzamelterm voor bewerkingen waarbij de bodem alleen oppervlakkig wordt bewerkt (niet dieper dan 25-30 cm diep). Ondiep ploegen en spitten vallen hieronder, maar ook combinaties van bewerkingen met cultivator en rotorkopeg of frees. Niet-kerende grondbewerking (NKG) is een vorm van minimale grondbewerking, waar tegenwoordig veel aandacht voor is. Met het toepassen van NKG worden verschillende positieve effecten beoogd, zoals minder schade aan het bodemleven, betere bodemstructuur, verbeterde waterinfiltratie en capillaire werking, minder verdampingsverlies, effectieve erosiebestrijding (wind en water), minder uit- en afspoeling nutriënten (organische stof) en een lager brandstofgebruik.

Minimale grondbewerking heeft positieve effecten op de volgende soortgroepen:

• Regenwormen, loopkevers en spinnen profiteren van minimale grondbewerking, vanwege minder verstoring en meer voedselaanbod van mijten en springstaarten;
• Er is een licht positief effect te verwachten op de verschillende groepen vogels die in akkerbouwgebieden leven, omdat het zorgt voor minder verstoring en een iets groter aanbod van predatoren;
• Minder diep ploegen is gunstig voor muizen, en daarom waarschijnlijk ook positief voor muizeneters.

Voor de succesvolle toepassing van NKG moet het bouwplan worden aangepast. Minder zware grondbewerking kost minder brandstof, waardoor de energiekosten per hectare lager worden. Aan de andere kant zijn investeringen in een ander type mechanisatie nodig. In sommige gevallen is bij lichtere grondbewerking de opbrengst lager door hogere verdichting van de bodem die in de eerste jaren kan optreden. Het inwerken van groenbemesters is lastiger en de onkruiddruk kan hoger zijn. Dit kan de inzet van herbiciden in de hand werken of opbrengsten verlagen.

Mechanische onkruidbewerking

Bij mechanische onkruidbestrijding worden ongewenste kruiden in landbouwpercelen mechanisch verwijderd door bijvoorbeeld te schoffelen, eggen, cultivateren, frezen, maaien of rotorkopeggen. Het is een alternatief voor chemische bestrijding met herbiciden. Aan onkruidbeheersing in zijn algemeenheid kleven ook nadelen. Denk aan verstoring van soorten die op het bodemoppervlak of in de strooisellaag leven. Ook het gangbare alternatief (herbiciden) is echter schadelijk. Mechanische onkruidbeheersing vormt vooral een risico voor broedende akkerzangers of steltlopers. Gelukkig zijn er tegenwoordig meer technieken beschikbaar die de bodem onberoerd laten en specifieke onkruiden kunnen snijden of trekken. Deze ontwikkeling maakt mechanische onkruidbewerkingen steeds natuurinclusiever.

Onkruidbestrijding is doorgaans noodzakelijk voor een rendabele teelt. Wanneer onkruiden niet worden bestreden, verminderen deze de beschikbaarheid van zonlicht, water en nutriënten voor het gewas. Zeker op zandgronden zorgt dit voor veel problemen. De kosten en baten zijn sterk afhankelijk van de onkruiddruk, de ingezette methoden en de machines die worden ingezet. De aanschaf van nieuwe machines is een behoorlijke kostenpost.
Mechanische onkruidbeheersing heeft een positief effect op de KPI milieubelasting gewasbeschermingsmiddelen.