Natuur en stikstof: doen wat moet en kan

Het adviesrapport ‘Doen wat moet én kan’ van de Ecologische Autoriteit concludeert dat het slecht gaat met de stikstofgevoelige natuur in Nederland. De overheid moet en kan nu noodmaatregelen nemen om de eigen natuurdoelen nog te halen. In dit kennisuur worden de analyses uit het rapport besproken.

Biogeochemie

In deze themapagina Biogeochemie bespreken we van de belangrijkste elementen Koolstof, Stikstof, Fosfor en Zwavel, de kringloop, hun rol in de natuur en de uitdagingen rondom deze elementen in het natuurbeheer.

Stimuleren van acrotelmontwikkeling in hoogveenrestanten

Herstel van actieve hoogveenvorming vereist stabiele waterstanden en ontwikkeling van een veenmosrijke acrotelm. Onderzoek (2017-2021) toont dat herintroductie van bultvormige veenmossen mogelijk effectief is, mits hydrologische stabiliteit en microklimaat optimaal zijn, ondanks droogte-uitdagingen.

Acrotelmontwikkeling hoogveen

Dit onderzoek richtte zich op het herstel van acrotelms in Nederlandse hoogvenen door herintroductie van bultvormende veenmossen. Belangrijkste bevindingen zijn dat bultvormers goed gedijen bij plas-dras condities met strobedekking, en dat een hoge dichtheid van introductie en hoge CO2-concentraties gunstig zijn. Het succes hangt af van hydrologische omstandigheden en concurrentie met bestaande veenmossen.

Waterhuishouding grondwatergevoede beekdalvenen

Het onderzoek richt zich op het herstel van stabiele waterstanden in grondwatergevoede beekdalvenen. Er zijn aanzienlijke uitdagingen door ontwatering en afwatering. Herstel vereist maatregelen zoals het dempen van sloten en het verminderen van maaiveldhellingen. Verdere studie is nodig voor effectieve vernatting en het aanpassen van hydrologische maatregelen.

Natuurontwikkeling Roeghoorn

In 2008 werd de waterloop van het Oostervoortschediep hersteld om natuur te versterken. Proeven met uitmijnen, verschralen en afgraven toonden aan dat uitmijnen effectief is voor het verlagen van fosfaat in droge zandgronden, maar natuurontwikkeling vergt lange termijn inzet.

Praktijkproef heideontwikkeling op voormalige landbouwgrond in het Noordenveld – Dwingelderveld

Het oppervlak aan heiden in Nederland is sterk afgenomen. Dit onderzoek (2011-2018) onderzocht methoden om heide te herstellen op voormalige landbouwgronden. Bekalking en verzuring beïnvloeden pH en nutriënten, terwijl toevoeging van heidemaaisel en -plagsel positief werkt op vegetatie en bodemleven. Actieve ingrepen zijn nodig voor snel heideherstel.

Effecten van het stoppen van maaibeheer op kleine zeggenmoerassen in beekdalen

Het onderzoek bestudeert de effecten van stoppen met maaien in vernatte beekdalvenen op vegetatiestructuur, microtopografie en biodiversiteit. Resultaten tonen aan dat niet maaien de microtopografie verbetert, maar de lichtbeperkingen en soortensamenstelling negatief beïnvloeden, vooral voor kleine zeggen-slaapmos vegetaties.

Invloeden van de boszones rond heideveentjes in het natte zandlandschap

Heideveentjes in Nederland kampen met verdroging, vermesting en faunaverlies. Boszones beïnvloeden de habitatkwaliteit door hydrologie en stikstofdepositie, met variabele effecten. Bosranden kunnen stikstof reduceren, maar ook vervuilen. Onderzoek toont dat beheer afhangt van lokale omstandigheden en verdere studie vereist is.

No regret maatregelen in relatie tot Zwarte specht

In verschillende N2000-gebieden in Nederland, zoals Noord-Brabant, Gelderland en Drenthe, is de populatie Zwarte specht te laag, wat ruimtelijke ontwikkelingen bemoeilijkt. Provincies zoeken naar maatregelen die de populatie kunnen versterken, met succes in Limburg, maar de oorzaak blijft onbekend.

Een robuust Reestdal binnen handbereik

Het OBN Deskundigenteam Beekdallandschap onderzoekt of het Reestdal Natura2000-waardige habitats en andere belangrijke natuurwaarden bevat. Dit is nodig vanwege onzekerheid over EHS-status en natuurbeheer. Focus ligt op behoud, potenties, inrichting en beheer van unieke Nederlandse en Europese natuurwaarden.