Kansen voor oude droge heide

Samenvatting

Dit onderzoek richt zich op de impact van stikstofdepositie en plaggen op droge heide op haarpodzolgronden. Plaggen was vroeger een gangbare beheermaatregel, maar daarmee verwijder je essentiële voedingsstoffen zoals fosfor en calcium uit de bodem, terwijl stikstof relatief snel terugkeert via atmosferische depositie. Dit creëert een voedingsstoffenonbalans die de voedselkwaliteit voor fauna verder verslechtert. Plaggen gebeurt daarom steeds minder vaak. Langdurig ongeplagde heide behoudt unieke natuurwaarden, maar het gebrek aan plaggen verhoogt onzekerheid over stikstofaccumulatie in heidebodems. Dit onderzoek beantwoordt vragen over de ontwikkeling van nutriëntenvoorraden, stikstofverzadiging en de impact van extreme droogte op de heide. Resultaten tonen aan dat stikstof zich accumuleert in het ectorganisch humusprofiel. Een dergelijk profiel heeft bijzondere kenmerken (hogere basenverzadiging, lagere NH4/NO3-ratio) waardoor heischrale vaatplanten meer leefgebied krijgen.

Beheeradvies

• Voor heide die recent is geplagd, is het overwegen waard om met steenmeel te bemesten, te bekalken of fosfaat toe te voegen om de bodemchemie te verbeteren en de voedselkwaliteit te verhogen.
• Extreme droogte kan leiden tot hoge concentraties nitraat en ammonium. Monitor de effecten van droogtestress op heide en pas waar mogelijk  het waterbeheer aan neem maatregelen om de bodemstructuur te verbeteren.
• Versterk of herstel gebieden die zijn beïnvloed door landbouw of heidebebossing om nutriënten beschikbaar te maken voor heidevegetaties.
• In alle gevallen helpt extensieve begrazing op landschapsschaal de vegetatiestructuur te verbeteren

Beleidsadvies

• Voer beleid in dat gericht is op substantiële en structurele vermindering van stikstofdepositie. Verlaag emissies van landbouw en industrie om de negatieve effecten op heide-ecosystemen te minimaliseren en herstel te bevorderen.
• Beschouw langdurig ongeplagde heide als waardevol en voorkom verdere plaggen, chopperen of maaien. Zorg voor juridische en beschermende maatregelen om deze heidegebieden te behouden als cruciale natuurwaarden.
• Zorg voor waterbeleid dat extreme droogte kan verzachten, bijvoorbeeld door het verbeteren van waterretentiecapaciteit van de bodem.

Lees meer: Artikel Vakblad Natuur Bos Landschap |dec 2019 |Doet extreme droogte stikstofbom in droge heide barsten?