Branden als EGM maatregel

Samenvatting

De aanleiding voor dit onderzoek is de toenemende druk op natuurgebieden door verzuring, vermesting en verdroging. Binnen het OBN wordt gezocht naar maatregelen om deze effecten terug te dringen. Periodiek branden is een traditionele methode die in het verleden vooral werd toegepast in heideterreinen en duingraslanden, maar in Nederland in onbruik raakte vanwege negatieve effecten op fauna en beperkte efficiëntie voor nutriëntenverwijdering. Recente ervaringen met kleinschalig brandbeheer hebben aanleiding gegeven om opnieuw te onderzoeken of branden kan functioneren als effectgerichte maatregel (EGM).

Branden als effectgerichte maatregel kan een nuttig instrument zijn voor het beheer van bepaalde ecosystemen, blijkt uit dit onderzoek. Het werkt vooral in droge heide en heischrale graslanden, mits zorgvuldig uitgevoerd. De maatregel biedt echter slechts tijdelijke verlichting van stikstofaccumulatie en is minder effectief dan alternatieve methoden zoals plaggen. Bovendien hangt de haalbaarheid sterk af van het seizoen, de frequentie en het type vegetatie. Het combineren van branden met vervolgbeheer, zoals begrazing, is essentieel om ongewenste effecten, zoals vergrassing, tegen te gaan. De effecten op fauna variëren sterk. Sommige soorten profiteren van de open plekken na brand, terwijl andere soorten door directe mortaliteit of verlies van habitat sterk afnemen. Kwetsbare soorten, zoals overwinterende insecten, lopen risico afhankelijk van het tijdstip en de intensiteit van de brand.