Klimaateffecten op riviernatuur

Samenvatting

Dat klimaatverandering invloed heeft op de afvoer in onze rivieren is al langer duidelijk. Hierbij krijgt vooral het toenemende risico op overstromingen veel aandacht. Met programma’s als Ruimte voor de rivier en de aanleg van klimaatbuffers wordt daarop ingespeeld. Minder belicht zijn de ecologische effecten van klimaatverandering in en langs de rivieren.  Deze folder is een beknopte samenvatting van het OBN-onderzoeksrapport Klimaateffecten op riviernatuur, en geeft inzicht in de effecten, maar biedt ook handvatten voor mitigerende maatregelen.

De typische riviernatuur in de uiterwaarden is aangepast aan het ritme van het water gedurende de seizoenen. In de Rijn komt smeltwater in het voorjaar ons land binnen en overstroomt de uiterwaarden. Dit levert een explosie van leven op. Paaiende vissen maken er gebruik van, evenals algen, macrofauna (kleine, maar met het blote oog zichtbare waterdiertjes), amfibieën en uiteindelijk ook vogels. Door de afname van sneeuw en ijs in de Alpen worden voorjaarsoverstromingen echter schaars. Ook in de Maas neemt de waterafvoer steeds vroeger in het jaar al af. Daardoor vallen ondiepe rivieroevers, geulen, strangen en uiterwaardplasjes vaker droog. In de zomer wordt het al snel te warm voor vissen en macrofauna of kunnen glanshaverhooilanden vol insecten door een hevige zomerse regenbui juist ineens overstromen. Het zijn enkele voorbeelden van effecten van klimaatverandering op riviernatuur. Gelukkig kunnen water- en natuurbeheerders maatregelen nemen om deze effecten te verzachten.

Over dit rapport is ook een korte film gemaakt. Bekijk hem hier.