Langetermijneffecten van bosbekalking en -bemesting: de Harderwijkerproef

Samenvatting

In Nederland leidt atmosferische depositie in droge zandlandschappen tot een aanzienlijke afname van biodiversiteit, met verzuring en vermesting als belangrijke oorzaken. Om de natuur te herstellen zijn bosbekalking en mineralengiften, zoals steenmeel, onderzocht. De Harderwijkerveldproef (gestart in 1985-1986 en opnieuw gemeten in 2017-2018) biedt inzicht in langetermijneffecten hiervan. Dit onderzoek evalueert effecten op vegetatiesamenstelling, bodemchemie, bodemfauna en plantkwaliteit. Resultaten tonen dat kalktoepassingen tot 3 ton/ha de verzuringsschade verminderen zonder het ecosysteem drastisch te veranderen, terwijl hogere doseringen leiden tot ecologische verschuivingen, zoals de toename van bramen en afname van acidofiele soorten. Hoewel lichte bekalking voordelen biedt voor bodemstructuur en plantengroei, tonen hogere doseringen een verschuiving naar een ongewenst kalkrijk bos. Onduidelijk zijn de effecten op de P-beschikbaarheid in het systeem. Het ontbreekt aan cruciale gegevens over P in de vegetatie en het verse strooisel.

Beheeradvies

• Gebruik bekalking met een maximum van 3 ton/ha voor terreinherstel, om bodemverzuring te verminderen zonder sterke verstoring van de vegetatiesamenstelling.
• Monitor de vegetatiesamenstelling en bodemchemie regelmatig om effecten van bekalking en mineralengiften te beoordelen en tijdig in te grijpen.