Weidevogels op landschapsschaal

Weidevogels op landschapsschaal: inzicht in trends en beheer

Het landelijke actieprogramma ‘Een rijk weidevogellandschap’ is opgericht met als doel de achteruitgang van weidevogels te stoppen. In het kader van een herziening van de subsidieregeling is onderzocht welke landschappelijke kenmerken essentieel zijn voor een goed weidevogelgebied en welke factoren invloed hebben op de populaties en trends van soorten als de grutto, kievit en tureluur.

Belangrijke bevindingen

• Landschappelijke kenmerken: Goede en stabiele weidevogelgebieden kenmerken zich door open landschap, een hoog waterpeil en kruidenrijk grasland. Beperkt maaien in het vroege voorjaar (maximaal 30% tussen eind april en eind mei) draagt bij aan de stabiliteit.
• Invloed van omgevingsfactoren: De aanwezigheid van kwel en de grootte van een stabiel gebied (minimaal 30-70 ha, liefst meer dan 130 ha met bufferzones) blijken bepalend voor succesvolle weidevogelpopulaties.
• Ruimtelijke en temporele dynamiek: De trends in weidevogeldichtheden verschillen sterk per locatie en worden beïnvloed door lokale factoren zoals weersomstandigheden, landgebruik en predatie.
• Toekomstige uitdagingen: Veel stabiele weidevogelgebieden worden beheerd door oudere agrariërs, waarbij 30% geen bedrijfsopvolging heeft. Een intensievere bedrijfsvoering door overname kan negatieve gevolgen hebben voor de biodiversiteit.
• Effectieve monitoring: Kleinschalige tellingen kunnen per jaar sterk fluctueren. Grootschalige gebiedskarteringen zijn nodig om een realistischer beeld te krijgen van de effectiviteit van beschermingsmaatregelen en beter beheer te realiseren.

Aanbevelingen voor beleid en beheer

Om weidevogels duurzaam te beschermen, is het essentieel om in te zetten op voldoende grote, open en natte graslandgebieden. Daarbij is het cruciaal om niet alleen beheermaatregelen per perceel te evalueren, maar ook grootschalige monitoring toe te passen. Dit helpt om gericht subsidies en maatregelen in te zetten op gebieden met de grootste overlevingskansen voor weidevogels.