Effecten van stikstof op de duinen
In het derde deel van de stikstofserie kijken we naar de effecten van de neerslag van stikstof in de duinen. Welke effecten voor flora en fauna treden hier op, waar is dit met name te zien en wat is er aan te doen? Ook al is de stikstofdepositie in de duinen sinds de jaren ’90 […]
Vergrassing van droge heide door pijpenstrootje
De schijnbaar onstuitbare opmars van pijpenstrootje in droge heide gaat ten koste van heidevegetaties met hun karakteristieke soorten. Daarbij zijn er opvallende verschillen tussen droge heideterreinen in de snelheid en mate van vergrassing met pijpenstrootje.
Inrichtingsmaatregelen buiten Natura2000 ter ondersteuning van de Natura2000 doelstellingen in het zandlandschap
Dit onderzoek zoekt naar oplossingen voor de stikstofproblematiek in zandlandschappen, met een focus op hoe omliggende gebieden kunnen bijdragen aan Natura2000-doelen. Door natuurinclusief landgebruik, zoals duurzame landbouw, waterberging en koolstofvastlegging, wordt gezocht naar manieren om natuur en menselijk gebruik te combineren. Beleidsinitiatieven zoals de Europese natuurherstelwet en de Bossenstrategie onderstrepen het belang van een bredere aanpak van natuurbehoud.
Stikstof en insectivore vogels van bos, hei en stuifzand
Sprekers Marijn Nijssen (Stichting Bargerveen) Arnold van den Burg (Zoological Museum Netherlands) Liesbeth Hunink / Jochem van Gooswilligen (Gemeente Ede) De laatste jaren is er veel aandacht voor de sterke achteruitgang van insecten én voor de negatieve gevolgen van stikstofdepositie op de natuur. De verwachting is dan ook dat insectivore broedvogels én de predatoren die op deze vogels […]
De ene braam is de andere niet
In dit OBN Kennisuur vertelt Rienk-Jan Bijlsma van Wageningen UR over de soortenrijkdom en de ecologie van de diverse soorten bramen in het landschap. Daarbij gaat hij ook in op hoe je braamsoorten en ‘verbraming’ kan gebruiken als indicatoren voor goede en minder goede natuurkwaliteit, wat de oorzaken zijn van bramendominanties en wat je kan doen als bramen een probleem vormen.
Effecten van stikstof op laagveen
In dit kennisuur verdiepen we ons in de werking van stikstof in het laagveenlandschap. Stikstofdepositie kan hier leiden tot verruiging, verzuring en toxische effecten. In welke omstandigheden is het risico hierop groter of kleiner, welke effecten zijn te zien en welke rol speelt de waterhuishouding.
Effecten van stikstof op heide
In dit kennisuur verdiepen we ons in de werking van stikstof in het heidesysteem. Wat gebeurt er in de bodem, met de zuurgraad en met de concentraties van aluminium, calcium en kalium? Ook komt de relatie met afbraak van organisch materiaal aan bod.
Vogels en stikstof
Teveel stikstof zorgt voor een verzuurde en vermestte bodem. Dat werkt negatief door op de vegetatie en op insecten, en dus op insectenetende broedvogels. Hoe groot zijn de problemen? De effecten verschillen per vogelsoort en ook voor de verschillende landschapstypen.
Natuur en stikstof: doen wat moet en kan
Het adviesrapport ‘Doen wat moet én kan’ van de Ecologische Autoriteit concludeert dat het slecht gaat met de stikstofgevoelige natuur in Nederland. De overheid moet en kan nu noodmaatregelen nemen om de eigen natuurdoelen nog te halen. In dit kennisuur worden de analyses uit het rapport besproken.
Herstel rijkere eikenbossen
Het doel van het onderzoek is een strategie van maatregelen te ontwikkelen voor bodemfauna en karakteristieke vegetatie op oude bosgroeiplaatsen zodra stikstof depositie is hersteld.
Middellange termijneffecten van steenmeelgift en het herstel van droge loofbossen met zomereik
Ontwikkeling van een voor natuurbeheerders effectieve maatregel voor herstel van de mineralenstatus, bodemchemie, bodemleven (microbieel, mycorrhiza), boomvitaliteit, kenmerkende biodiversiteit en de daarbij behorende voedselketens van loofbos met zomereik, door inzicht te verkrijgen in de middellange termijneffectiviteit van bosherstel door steenmeeltoediening.
Bramenland Nederland – Soortenrijkdom en natuurwaarde
Nederland heeft meer dan 200 bramensoorten, die bijdragen aan de biodiversiteit en karakteristieke landschappen. Ondanks dat bramen soms negatief worden gezien in de stikstofdiscussie, spelen ze een belangrijke rol in natuurbeheer. De brochure benadrukt hun ecologische waarde en gebruik als indicatoren.
Veranderingen in de voedselkwaliteit voor herbivore dieren
Dit onderzoek richt zich op de impact van stikstofdepositie op de voedselkwaliteit van vegetatie in verschillende ecosystemen en de gevolgen daarvan voor herbivoren. Het onderzoekt veranderingen in voedingsstoffen, bodemrelaties, en ecosysteemresponsen op verhoogde stikstofniveaus, met als doel beheerstrategieën te ontwikkelen.
Stikstof als mogelijke oorzaak van contrasterende aantalstrends bij insectivore vogels van droge bossen en heide
Verhoogde stikstofdepositie beïnvloedt insectivore broedvogels in droge bossen en heide door verzuring en vermesting, wat dichtheid en trends beïnvloedt. Vooral bodemeigenschappen zijn bepalend. Kalktekort en prooiaanbod spelen een rol; herstelmaatregelen kunnen soorten-specifieke reacties verklaren.
Steenmeelgift droge natte heide
Deze studie evalueert de effectiviteit van steenmeel en Dolomietkalk als herstelmaatregelen voor verzuurde droge en vochtige heide. Resultaten tonen positieve effecten van steenmeel op bodem en vegetatie, maar beperkte systeemherstel. Dolomietkalk bood de meeste verbetering, maar met risico’s bij hoge doseringen. Verdere onderzoeken naar doseringen en combinaties zijn nodig.
Herstelmaatregelen en stikstofdepositie in het Natura 2000-gebied Kennemerland-Zuid
Wösten Juridisch Advies vroeg OBN om advies over herstelmaatregelen en stikstofreductie in Kennemerland-Zuid. Conclusie: maatregelen volstaan niet zonder stikstofreductie, gezien blijvende schade door hoge depositie. Dit geldt voor twee stikstofgevoelige habitats en mogelijk andere Natura 2000-gebieden langs de kust.
Oude successiestadia duinen
Onderzoek naar oude successiestadia in duinen richt zich op het behoud en herstel van oudere stadia van duingrasland en duinheide, die belangrijk zijn voor biodiversiteit. Het doel is om effectieve beheermethoden te identificeren en beleidsaanbevelingen te doen voor het N2000-beheer.
Stikstofgevoeligheid en maatregelen op de Utrechtse heuvelrug vergeleken met de Veluwe
Verhoogde stikstofdepositie in droge zandlandschappen vereist zorgvuldige herstelmaatregelen. Kleinschalig plaggen en bekalken helpen, maar kunnen andere nutriëntentekorten veroorzaken. Steenmeel biedt hoop als alternatief voor bufferherstel, maar resultaten zijn nog onzeker en herstel blijft maatwerk.
Verbetering strooiselafbraak
In het onderzoek werd bekeken of toevoeging van fosfor, bodemfauna, of steenmeel de microarthropoden in verzurende bossen op zandgrond kan verbeteren. Steenmeel verhoogde de pH en de aantallen fungivoren, maar fosfor en bodemfauna hadden geen significante effecten.
Chronische vergrassing van droge heide met pijpenstrootje
Pijpenstrootje verdringt heidevegetaties in droge heidegebieden door bodemdegradatie, verzuring en stikstoftoevoer. Dit onderzoek richt zich op de oorzaken en omstandigheden van deze vergrassing, met als doel het ontwikkelen van beheeradviezen om de biodiversiteit van heidelandschappen te herstellen en behouden.
Kalkarme Grijze duinen of Duinheide – de rol van wortelbiomassa
Het onderzoek richt zich op de impact van wortelbiomassa, fosforbeschikbaarheid en plantstrategieën op verstuiving in kalkarme en kalkrijke duinen, met het doel om te bepalen wanneer het stimuleren van verstuiving zinvol is voor het behoud van Grijze duinen of wanneer alternatieve habitatontwikkeling, zoals Duinheide, beter is.
Oorzaken insectenachteruitgang
Dit onderzoek richt zich op het identificeren van de oorzaken van de drastische afname van insectenbiomassa, met een focus op pesticiden en stikstofgerelateerde stoichiometrie. Het doel is om de belangrijkste factoren achter insectensterfte te begrijpen en effectieve herstelmaatregelen te ontwikkelen.
Imbalanced by overabundance
Er is onvoldoende kennis over de impact van stikstofdepositie (N-depositie) op voedselkwaliteit en producent-consumentrelaties. De meeste studies missen specifieke details over werkingsmechanismen, maar enkele hypothesen over de effecten van verhoogde N-depositie op consumentensoorten zijn geformuleerd. Verdere studie is nodig.
Populatiedynamiek en bescherming van Tapuiten in de Noordduinen in 2019
De Tapuit, een vogel die afhankelijk is van open duinhabitats, heeft in Nederland een sterke afname doorgemaakt. Oorzaken zijn vergrassing door stikstof en het afnemen van konijnenpopulaties. Er zijn beheersmaatregelen getroffen, zoals grazen met schapen en bescherming tegen predatie.
