Water
Minder wateronttrekking voor de landbouw (en industrie en maatschappij) zal op de lange termijn ten goede komen aan de natuur. Dat betekent wel dat de landbouw zal moeten zoeken naar alternatieven om met minder water uit te kunnen. Niet alleen waterbesparende irrigatie valt daaronder, maar ook bijvoorbeeld minder water vragende gewassen of teeltsystemen en boven- of ondergrondse waterberging. Water dat in natte perioden wordt vastgehouden kan in droge tijden worden ingezet in combinatie met efficiënte irrigatietechnieken.
Water
Hieronder volgen de maatregelen voor waterbesparing met toelichting over de effecten op soortgroepen.
Minder wateronttrekking / anders beregenen
Water vasthouden en -berging
Minder wateronttrekking / anders beregenen
Grondwateronttrekking voor beregening van landbouwpercelen zorgt voor lagere grondwaterstanden, waardoor natuurgebieden kunnen verdrogen. Beregenen van akkerbouwpercelen vindt op dit moment vaak plaats via haspels die gebruik maken van oppervlaktewater of grondwater. Daarbij gaat circa 25% verloren door verdamping. Met onder- of bovengrondse druppelirrigatie kan er flink wat water bespaard worden.
De inschatting is dat deze maatregel positief is voor akkerzangers en steltlopers, omdat bij haspelberegening nesten van deze soorten beschadigd raken en dit bij druppelirrigatie niet zo zal zijn.
Anders beregenen is een maatregel die goed in te passen is in de akkerbouw, maar wel investering in tijd en geld vraagt. De arbeidsbehoefte verschilt per techniek en boeren zullen ervaring moeten opdoen met deze technieken voordat het goed werkt en ook echt leidt tot minder wateronttrekking.
Water vasthouden en -berging
Een tijdelijk teveel aan neerslag kan voor wateroverlast zorgen, terwijl een neerslagtekort tot droogteschade kan leiden. Door klimaatsverandering komen deze situaties steeds vaker voor. Daarom is het raadzaam om in landbouwgebieden systemen te ontwikkelen om water vast te houden en water te bergen. Bij het vasthouden van water wordt het neerslagoverschot (tijdelijk) opgeslagen op of in de bodem en wordt de afvoer uit de ‘haarvaten’ van het regionale watersysteem vertraagd. Dit kan door water tegen te houden met bijvoorbeeld boerenstuwtjes, skippyballen of kleine stuwtjes voor duikers, door het aanpassen van drainagesystemen, door slootbodemverhoging (verondieping) of door het dempen van greppels of sloten. Bij bovengronds water bergen wordt water tijdelijk geparkeerd in het oppervlaktewatersysteem om het daarna gecontroleerd af te voeren. Het bergend vermogen van het oppervlaktewatersysteem kan worden vergroot door herprofilering van waterlopen, peilbeheer of retentiebekkens.
De effecten op soortgroepen zullen afhangen van de situatie en zijn daarom als neutraal ingeschat.
Kosten en baten hangen ook sterk af van de situatie. In veel zandgebieden zijn subsidies beschikbaar voor het plaatsen van boerenstuwtjes.
