Zandbijen
Zandbijen spelen een belangrijke rol in de bestuiving van diverse gewassen en wilde planten.
Algemeen
Zandbijen spelen een belangrijke rol in de bestuiving van diverse gewassen en wilde planten. In Nederland komen 74 soorten zandbijen voor. Zandbijen zijn solitaire bijen die hun nesten in de grond graven, vaak in open, zanderige gebieden. Ze verzamelen stuifmeel voor hun broedcellen, waarvoor ze enkele verzamelvluchten per dag maken.
Behoefte van zandbijen
De behoeften van zandbijen kunnen worden samengevat in vier belangrijke factoren: Voedsel, Veiligheid, Voortplanting en Verplaatsing. Deze “vier V’s” geven inzicht in wat deze soortgroep nodig heeft om te overleven en succesvol te zijn in het agrarische landschap.
Voedsel
Zandbijen hebben stuifmeel nodig om hun larven te voeden. Voor veel soorten is een overvloed aan bloeiende planten essentieel, vooral voor de specialisten die een specifieke bloemvoorkeur hebben. Het hele seizoen moet er voldoende aanbod van bloemen zijn om de verschillende soorten zandbijen te ondersteunen.
Veiligheid
andbijen hebben open en zonnige grond nodig om hun nesten te graven. De grond mag niet te droog zijn, want dat kan leiden tot het instorten van de nestgangen.
Voortplanting
Zandbijen nestelen solitair. De vrouwtjes graven hun nesten in de grond en voorzien de broedcellen van stuifmeel. Deze nesten bevinden zich meestal in de bovenste 20 cm van de bodem. Overwintering vindt vaak plaats in het nest, als ei of larve. De volwassen exemplaren vliegen meestal vroeg in het seizoen uit om te foerageren en nesten te bouwen.
Verplaatsing
Zandbijen vliegen van eind februari tot in oktober en hebben een foerageer bereik tussen de 260 en 500 meter rond hun nest. Daarom is het belangrijk dat geschikte voedselbronnen zoals bloemen in de nabijheid van de nestplaatsen aanwezig zijn.
Maatregelen
Om zandbijen te ondersteunen en hun leefomgeving te verbeteren, zijn specifieke maatregelen in akkerbouwgebieden nodig. Deze maatregelen richten zich op het creëren van een geschikt habitat.
Verminderen insecticiden inzet
Het beperken van insecticiden beschermt zandbijen, aangezien deze middelen schadelijk zijn voor zandbijen.
Natuurvriendelijke oever
Natuurvriendelijke oevers bieden zandbijen geschikte nestplaatsen, omdat ze vaak een mix van open grond en bloemrijke vegetatie hebben. Deze locaties zorgen voor zowel nestgelegenheid als voedselaanbod.
Heg, haag en struweel
Heggen en struwelen dienen als windbescherming voor zandbijen en bieden structuur in het landschap waar de bijen veilig kunnen nestelen.
Houtsingel en houtwal
Houtsingels en houtwallen creëren microklimaten die zandbijen bescherming bieden tegen wind en extreme weersomstandigheden. Ze fungeren ook als veilige nestplaatsen door beschutte nestlocaties te bieden.
Meerjarige akkerrand
Meerjarige akkerranden zorgen voor een constante voedselvoorziening voor zandbijen.
Extensief kruidenrijk grasland
Extensieve kruidenrijke graslanden bieden een bloeiende vegetatie gedurende het gehele seizoen. Daarnaast bieden de open plekken in het grasland goede nestgelegenheid.
Kansentabel zandbijen
